ΕΛΙΖΕ ΡΕΚΛΥ – Ένας αναρχικός και λόγιος

Ο Μαξ Νετλώ γεννήθηκε το 1865 στο Neuwaldegg, προάστιο της Βιέννης, και πέθανε το 1944 στο Άμστερνταμ. Σπούδασε φιλολογία και συγκριτική γλωσσολογία στο Βερολίνο.
Το 1885 πήγε στο Λονδίνο, όπου έζησε για μεγάλα χρονικά διαστήματα, γνώρισε τον ελευθεριακό σοσιαλιστή Ουίλιαμ Μόρις και οργανώθηκε στη Socialist League. Επίσης γνώρισε τον Ερρίκο Μαλατέστα, τον Ελιζέ Ρεκλί και τον Κροπότκιν, με τον οποίο διατήρησε σταθερή επαφή και μαζί συνέβαλαν στην οργάνωση της αγγλικής αναρχικής ομάδας της Freedom. Τα επόμενα χρόνια, αξιοποιώντας μια πατρική κληρονομιά, αφοσιώθηκε στη συγγραφή, στην έρευνα και στη συλλογή ντοκουμέντων του διεθνούς αναρχικού κινήματος, ταξιδεύοντας σε διάφορες χώρες. Μέχρι τη δεκαετία του ’30 είχε κατορθώσει να συγκροτήσει ένα εκπληκτικό σε όγκο αλλά και σε ευρύτητα αρχείο, το οποίο περιελάμβανε ακόμα και χειρόγραφα του Μπακούνιν και άλλων αναρχικών. Το 1935, έχοντας πλέον πτωχεύσει, παραχώρησε έναντι αμοιβής τη συλλογή του στο νεοσύστατο Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνικής Ιστορίας στο Άμστερνταμ. Το 1938, λόγω της προσάρτησης της Αυστρίας στη ναζιστική Γερμανία, ο Νεττλάου κατέφυγε στο Άμστερνταμ, όπου του προσφέρθηκε θέση στο Ινστιτούτο και αφοσιώθηκε στην οργάνωση του αρχείου του. Το Ινστιτούτο έγινε ευρύτερα γνωστό ως «Ινστιτούτο Νετλώ» και απέκτησε τέτοιο κύρος που του εμπιστεύθηκαν τα αρχεία τους προσωπικότητες όπως η Έμμα Γκόλντμαν και ο Αλεξάντερ Μπέρκμαν, καθώς και κινήματα όπως οι Ισπανοί αναρχικοί μετά την επικράτηση του Φράνκο. Σήμερα το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνικής Ιστορίας θεωρείται ότι διαθέτει τα πληρέστερα και πιο οργανωμένα αρχεία για τα ελευθεριακά κινήματα παγκοσμίως. Σημαντικά έργα του είναι η Βιβλιογραφία της Αναρχίας(1897), η επτάτομη Ιστορία της Αναρχίας, καθώς και οι βιογραφίες του Μιχαήλ Μπακούνιν (3 τόμοι 1896 - 1900), του Ερρίκο Μαλατέστα (1922) και του Ελιζέ Ρεκλί (1928 - ελληνική έκδοση: Τροπή 2005).